“In 2016 was er geen heldere koers binnen de school. Er zou een nieuwe directeur komen, en de interim-directeur zag dat het team meer eigenaarschap moest krijgen door middel van gedeeld leiderschap. Er is toen gezocht naar externe begeleiding, dat werd de Teach and Learn Academy! Daarnaast werden verschillende processen opgestart: er is een nieuw schoolplan gemaakt, er is een audit commissie uitgenodigd om vast te stellen wat er nodig is om meer koers te krijgen. Er zijn werkgroepen gestart om mensen in hun kracht te zetten en eigenaar te worden van verschillende ontwikkelprocessen in de school. Het Teach and Learn traject werd een opstap voor docenten om iets te betekenen in schoolontwikkeling. Diverse docenten van de SJM zijn met veel enthousiasme ingestapt en het heeft niet teleurgesteld.” (Jan Bart Adriaanse)

Francis: Er is een nieuwe koers uitgezet, mensen zijn gaan meedenken met schoolontwikkeling: Zij zijn in hun kracht gezet! De mooiste dingen bleken bottom up te komen, wat weer leidde tot een hoge veranderbereidheid onder docenten. Weerstand werd daardoor minder, want je hebt zaken met z’n allen bedacht en dat is heel mooi.

Jan Bart: cultuurveranderingen zijn veranderingen van een lange adem, maar je ziet wel dat zaadjes geplant zijn. Termen als co-creatie, empowerment zijn steeds meer geïnternaliseerd. Mensen zijn zelf actief op zoek naar betrokkenheid: het is dus aan het ontstaan maar kost tijd.

Francis: we zijn op goede weg, wendbaarheid is geen raar begrip meer, het theoretische fundament is steviger.

Jan Bart: de intrinsieke drive om zich te ontwikkelen als mens en docent heeft mij persoonlijk opgeleverd dat het beroep van leraar meer fluïde is. Het is meer dan alleen voor de klas staan, je kunt wel degelijk invloed op het beleid van de school hebben, op verschillende manieren. Ik ben anders gaan kijken naar processen binnen school, naar het beleid en de strategie, naar de wisselwerking met het operationele. Ik ben op een andere manier naar leiderschap gaan kijken: teacher leadership komt wat mij betreft nu bij elkaar en is ondersteunend aan elkaar. Het is in 2016 vanuit de docenten gestart, mijn wens is om nu vanuit leiding bij elkaar te komen. Ik ben nu een informeel leider binnen de school, ik heb leren leidinggeven vanuit inhoud en gezag, in plaats vanuit macht, de formele lijn. Ik heb daar rest van mijn leven voordeel van.

Francis: ik had een enorme intrinsieke motivatie om mee te denken met de schoolontwikkeling. Ik heb daar de ruimte voor gekregen en ben daardoor gaan bloeien. Als docent had ik alle taken wel gedaan, nu blijkt er veel meer mogelijk, je mag dingen, je komt in je kracht! Andere collega’s zeggen: mag dat? Ja! Dat heeft me zo veel vertrouwen gegeven in gedeeld en faciliterend leiderschap, het is mooiste wat je de organisatie kan geven: om aan de ene kant samen de koers uitzetten en aan de andere kant de ander te helpen, bij te sturen. Ik weet in ieder geval voor de toekomst welke formele leider ik wil zijn.

Jan Bart: De toegevoegde waarde in het eerste deel van het traject is vooral de rol van procesbegeleider geweest die de samenhang bewaakte: doen we de goede dingen goed?, met de frisse blik van buiten. Dit schooljaar, het tweede deel van het traject, is de begeleiding van ons als projectleiders (een niet- bestaande rol, cruciaal. Het is heel fijn om eens in de zoveel weken intervisie te doen, zodat je blinde vlekken boven en uit het proces worden getild. Dat stukje coaching is voor mij van heel veel waarde gebleken.

Francis: plus het theoretische kader dat je biedt is heel mooi, je leidt mensen op in verandermanagement en (persoonlijk) leiderschap. Dat is van heel groot belang om mensen stevig in hun rol te krijgen.

Jan Bart: Het is heel goed voor elke organisatie om af en toe uit de eigen, gebaande processen te stappen en de kwaliteitsvragen te stellen. Die antwoorden nodigen wellicht uit om vervolgstappen te nemen, onder begeleiding van een externe die het proces begeleidt en toevoegingen doet vanuit het theoretisch kader. Het is voor elke school goed om eens in de zoveel tijd te kijken naar bepaalde vraagstellingen, om de essentie van onderwijs/ de school te bespreken: waarom doen we de dingen zoals we ze doen? Soms zul je ontdekken dat dingen beter, anders kunnen.

Francis: Een leernetwerk als die van de Teach and Learn Academy kan dienen als motor achter cultuurverandering. En ook als je wilt professionaliseren is het leernetwerk van TLA een goede motor daarvoor, zodat mensen in hun kracht komen.

Jan Bart: het kan je doen laten inzien dat mensen een optelsom zijn van cultuur, van gedragingen, en dat ieder individu een bijdrage kan leveren om samen de cultuur te veranderen. Een goede motor daarvoor is belangrijk om op gang te komen en een externe kan dat makkelijker, is daarom van toegevoegde waarde. Kortom: door een externe word je een spiegel, ander perspectief geboden!

Francis: En niet onbelangrijk: als externe begeleider bied je de ruimte om te falen, je bent zelf eerlijk en kwetsbaar, je kan goed reflecteren op eigen handelen en hebt daarmee een goede voorbeeldfunctie. Want: voorbeeldgedrag is heel belangrijk in een veranderproces!